Overgangsrecht Omgevingswet: Wat kunnen overheidsinstanties alvast doen om de overgang te bewerkstelligen?

In een eerdere blog is verwezen naar de Invoeringswet Omgevingswet. Een belangrijk deel van de Invoeringswet is hoe het overgangsrecht bij de Omgevingswet eruit zal komen te zien.

Hierbij vijf hoofdpunten van het overgangsrecht:

1. Éen omgevingsplan van rechtswege
   Vanaf de inwerkingtreding van de Omgevingswet heeft iedere gemeente van rechtswege één omgevingsplan (zie artikel 11.73 Invoeringswet Omgevingswet). Alle geldende bestemmingsplannen, wijzigingsplannen, uitwerkingsplannen, beheersverordeningen, voorbereidingsbesluiten (inclusief tracébesluiten die als voorbereidingsbesluit gelden) en inpassingsplannen gelden vanaf de datum van inwerkingtreding van rechtswege als onderdeel van het omgevingsplan.
2. Gemeentelijke verordeningen blijven (tijdelijk) naast omgevingsplan bestaan
   De gemeentelijke verordeningen over de fysieke leefomgeving (kap- en monumentenverordeningen bijvoorbeeld) zullen uiteindelijk opgaan in het omgevingsplan, maar gaan nog niet van rechtswege deel uitmaken van het omgevingsplan bij de invoering van de Ow. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de gemeente die stapsgewijs gaat integreren. Totdat die verordeningen echter daadwerkelijk zijn geïntegreerd, zal dus apart moeten worden beoordeeld of een project aan die verordeningen voldoet.
3. Er is een overgangsfase voor gemeenten – maar voor hoe lang staat nog niet vast
   Om de integratie van alle regels daadwerkelijk te kunnen bewerkstelligen krijgen gemeenten een overgangsfase. Daarbij neemt de wetgever in ogenschouw dat niet alle rechtsfiguren vanaf dag één beschikbaar zullen zijn of meteen al zullen voldoen aan alle eisen van het nieuwe stelsel (p. 61 toelichting). Het Rijk en de provincies zullen hun omgevingsvisies naar verwachting weliswaar ten tijde van de inwerkingtreding vastgesteld hebben en het Rijk heeft dan ook de uitvoeringsregelgeving gereed, maar het is nog onduidelijk of de omgevingsverordeningen op het moment van inwerkingtreding van de Ow al beschikbaar zullen zijn. Pas als die beschikbaar zijn kunnen gemeenten echt van start. De Invoeringswet spreekt van een overgangsfase van maximaal 10 jaar voor gemeenten om hun bestemmingsplannen en verordeningen volledig om te bouwen naar een omgevingsplan dat voldoet aan alle eisen van de Omgevingswet en de bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De daadwerkelijke termijn voor de overgangsfase zal echter nog bij KB moeten worden vastgesteld (zie artikel 11.6 IOw) – het is dus nog niet duidelijk of dat daadwerkelijk tien jaar gaat zijn.
   
   
4. Vergunningen worden van rechtswege omgezet
   Bestaande vergunningen worden van rechtswege omgezet in het nieuwe vergunningenstelsel op grond van artikel 11.8 IOw.
   
   
5. Aanvraag voor de inwerkingtreding = oud recht van toepassing
   Voor besluiten op aanvraag geldt dat die – als zij voor de datum van inwerkingtreding van de Ow zijn aangevraagd – worden voorbereid en behandeld conform het oude recht. Nadat de besluiten onherroepelijk zijn geworden zullen zij gaan gelden als vergunningen in het nieuwe recht. Ambtshalve genomen besluiten die (bij de uitgebreide procedure) voor de inwerkingtreding ter inzage zijn gelegd of (bij de reguliere procedure) bekend zijn gemaakt, vallen ook onder het oude recht tot zij onherroepelijk zijn.
   Voor meer informatie kunt u het artikel van Thomas Sanders (AKD) raadplegen. 

Wat kunnen gemeenten en andere overheidsinstanties doen om de overgang (alvast) te bewerkstelligen? 

• Bestemmingsplannen actualiseren en waar nodig concretiseren/aanpassen vanwege de overgang van rechtswege naar het omgevingsplan;
• Nagaan welke verordeningen geïntegreerd worden in het omgevingsplan en welke verordeningen er kunnen worden geschrapt. Het betreft een hele opgave voor gemeenten om alle tegenstrijdige en overbodige verordeningen te schrappen en te bundelen;
• En nagaan of alle vergunningen op orde zijn gezien het feit dat de vergunningen eveneens van rechtswege worden omgezet.

De toelichting op het conceptvoorstel Invoeringswet Omgevingswet bevat op pagina 65 een schematische weergave van deze overgang.

Overigens kan een gemeente ervoor kiezen om ook de regels uit verordeningen locatie voor locatie om te bouwen, in samenhang met de ombouw van het deel dat van rechtswege geldt. Verder zullen er ongetwijfeld gemeenten zijn die ervoor kiezen om in één keer een nieuw omgevingsplan vast te stellen voor het gehele grondgebied

Voor vragen of opmerkingen: info@kcomgevingswet.nl

Bron: artikel Thomas Sanders (AKD) en het conceptvoorstel Invoeringswet Omgevingswet, te raadplegen via https://www.internetconsultatie.nl/invoering_omgevingswet.